26.6°C
1022.5 hPa
Życie Warszawy

Raport GUS. Mazowsze starzeje się w szybkim tempie

Publikacja: 15.08.2025 08:05

Wysoki indeks starości wiąże się z szeregiem wyzwań, w tym z obciążeniem systemów emerytalnego i opi

Wysoki indeks starości wiąże się z szeregiem wyzwań, w tym z obciążeniem systemów emerytalnego i opieki zdrowotnej

Foto: Adobe Stock

Województwo mazowieckie stoi w obliczu poważnego kryzysu demograficznego. Najnowszy raport Urzędu Statystycznego w Warszawie analizuje sytuację demograficzną regionu w 2024 roku. Wyłania się z niego obraz szybko starzejącego się społeczeństwa.

Dane przytoczone w raporcie wskazują, że mediana wieku na Mazowszu systematycznie wzrasta, osiągając w 2024 roku 42,2 lata. To oznacza, że połowa mieszkańców regionu ma ponad 42 lata, a to trend gwałtowny i niepokojący.

Obserwujemy tu wyraźny wzrost (o 5,4) w porównaniu z rokiem 2000, kiedy mediana wynosiła 36,8 lat. Wzrasta również wskaźnik feminizacji, wynoszący 109 kobiet na 100 mężczyzn, co oznacza, że na Mazowszu żyje więcej kobiet niż mężczyzn, co jest szczególnie widoczne w starszych grupach wiekowych.

Indeks starości na Mazowszu

Indeks starości to liczba osób w wieku 65 lat i więcej przypadająca na 100 osób w wieku 0-14 lat. W 2000 r. indeks ten w województwie mazowieckim wynosił 78, co oznaczało, że na każde 100 dzieci przypadało 78 seniorów. W 2024 roku ta proporcja zmieniła się, osiągając wartość 125, co oznacza skok o prawie 60 proc. w ciągu zaledwie 24 lat. Tak drastyczny wzrost sygnalizuje, że na Mazowszu coraz trudniej o młodą generację, co ma olbrzymi wpływ na strukturę społeczną i ekonomiczną regionu.

Wysoki indeks starości wiąże się z szeregiem wyzwań, w tym z obciążeniem systemów emerytalnego i opieki zdrowotnej, co wynika z coraz mniejszej liczby osób w wieku produkcyjnym, które muszą utrzymać rosnącą grupę emerytów. Dodatkowo, istnieje potrzeba adaptacji infrastruktury, czyli konieczność dostosowania przestrzeni publicznej, budynków i usług do potrzeb osób starszych. Wreszcie, wysoki indeks starości wpływa na rynek pracy, powodując niedobór młodych pracowników i konieczność aktywizacji zawodowej osób starszych.

Analiza powiatowa ujawnia dalsze dysproporcje, z których wynika, że większość powiatów osiągnęła wskaźnik powyżej 100, a jego wartości wahają się od 102 w powiecie siedleckim do nawet 187 w powiecie płockim. Świadczy to o nierównomiernym rozkładzie starzejącego się społeczeństwa, co wymaga zróżnicowanego podejścia w planowaniu lokalnych polityk.

Choć generalnie indeks starości jest wyższy w miastach, to właśnie na terenach wiejskich tempo tego procesu jest szybsze. To zjawisko związane jest m.in. z migracją młodych ludzi do miast w poszukiwaniu lepszych perspektyw.

Ucieczka młodych ze wsi na Mazowszu

Raport ostrzega, że na obszarach wiejskich proces starzenia zachodzi szybciej. Wprawdzie w miastach mediana wieku jest wyższa, wynosząc 42,5 lata, ale to na terenach wiejskich nastąpił większy wzrost, a mianowicie z 34,4 do 41,6 lat. Ponadto odwraca się trend z przeszłości – obecnie w miastach rodzi się relatywnie więcej dzieci (7,75 urodzeń na 1000 mieszkańców) niż na wsi (7,49 urodzeń na 1000 mieszkańców). To sugeruje potrzebę wzmocnienia wsparcia dla rodzin i młodych ludzi na terenach wiejskich.

W 2024 roku zarejestrowano 21 tysięcy związków małżeńskich, co stanowi spadek o 6,1 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Ponadto nowożeńcy zawierają związek małżeński w coraz późniejszym wieku.

Raport wymienia też powiaty z najniższym wiekiem średnim, czyli wołomiński z wynikiem 39,9 roku, oraz z najwyższym, którym jest Płock z wynikiem 46,0 lat. Dysproporcje między poszczególnymi obszarami Mazowsza pogłębiają się, tworząc zróżnicowane wyzwania dla poszczególnych samorządów.

Raport nie pozostawia złudzeń: starzejące się Mazowsze to wyzwanie dla władz samorządowych, które będą musiały mierzyć się z rosnącymi kosztami opieki zdrowotnej, emeryturami i potencjalnym spadkiem aktywności zawodowej.