• Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy znajduje się przy ul. Cybisa 7.
Historia dzielnicy Ursynów. Kiedy Ursynów stał się częścią Warszawy?
Większość terenów dzisiejszego Ursynowa została włączona do stolicy w 1951 r. Wtedy były to głównie osady i wsie. Śladem po nich są m.in. nazwy dzisiejszych obszarów MSI na Ursynowie (np. Kabaty, Imielin, Wyczółki czy Dąbrówka). Wyjątkiem są tereny Służewia (administracyjnie należące dziś do Mokotowa) oraz Służewca, które zostały włączone do Warszawy już w 1938 r. Tereny Służewca zostały wykupione z rąk prywatnych przez Towarzystwo Zachęty do Hodowli Koni w Polsce na potrzeby budowy nowego toru wyścigów konnych (wcześniej wyścigi odbywały się na Polu Mokotowskim). Tor Wyścigów Konnych na Służewcu o unikalnej, praktycznie niezmienionej do dziś formie architektoniczno-przestrzennej otwarto 3 czerwca 1939 r. Obecnie to jeden z najbardziej znanych obiektów na Ursynowie.
Na terenie Ursynowa (historycznie – wieś Służew, aktualny adres – ul. Fosa 17, w pobliżu Doliny Służewieckiej) znajduje się również najstarsza warszawska parafia. Jej początki sięgają mniej więcej 1065 r. Wtedy powstał tu ośrodek misyjny benedyktynów. W 1238 r. na Służewie erygowano parafię i kościół św. Katarzyny. Obecny budynek kościoła powstał w późnym średniowieczu w stylu gotyku mazowieckiego. W kolejnych latach świątynia była kilkukrotnie przebudowywana. Dziś jest wpisana do rejestru zabytków.
Skąd pochodzi nazwa dzielnicy Ursynów?
W XVII i XVIII wieku na ternie Ursynowa, Mokotowa oraz Wilanowa powstawały letnie siedziby magnatów (z pałacem Jana III Sobieskiego w Wilanowie na czele), w toku historii zmieniające właścicieli. Przykładem takiego majątku jest Natolin – zespół pałacowo-parkowy, który powstał w wyniku przebudowy bażantarni Jana III Sobieskiego zlokalizowanej na Skarpie Warszawskiej (na granicy Ursynowa z Wilanowem, formalnie Wilanów).
Inny przykład to majątek Rozkosz Stanisława Kostki Potockiego z końca XVIII w. W 1822 r. folwark kupił Julian Ursyn Niemcewicz, który – dla upamiętnienia swego pobytu w Stanach Zjednoczonych – zamierzał zmienić jego nazwę na Ameryka lub Waszyngton. „Od tego pomysłu odwiedli go przyjaciele i ostatecznie Niemcewicz zaczął gospodarować w Ursinowie, którego nazwę zaczerpnął od rodowego przydomka” – czytamy w informatorze o Ursynowie wydanym przez urząd dzielnicy. To właśnie od nazwy majątku Ursyna-Niemcewicza wzięła się nazwa dzielnicy.
W 1906 r. ówczesny właściciel Ursynowa, Adam Krasiński (wnuk Zygmunta Krasińskiego), ofiarował 120 hektarowy folwark oraz pałac Towarzystwu Seminarium Nauczycieli Ludowych. Kolejny gospodarz tego miejsca, Edward Raczyński, powiększył majątek i w 1936 r. przekazał go Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W 1956 r. teren wraz z okolicznymi miejscowościami przejęła Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego – najstarsza polska uczelnia rolnicza. W dawnym pałacyku Rozkosz mieści się dziś rektorat SGGW (ul. Nowoursynowska 166). Budynek wpisany jest do rejestru zabytków.
Ursynów po II wojnie światowej
Rozwój współczesnego Ursynowa przypadł na epokę Gierka. Powstałe wówczas osiedla z wielkiej płyty do dziś są znakiem rozpoznawczym dzielnicy. Za symboliczny początek jej historii uznaje się przekazanie pierwszych kluczy do mieszkań w bloku przy ul. Puszczyka 5. Uroczystość odbyła się 8 stycznia 1977 r.
Kilka lat po tym wydarzeniu Stanisław Bareja nakręcił na Ursynowie serial „Alternatywy 4” (pokazujący absurdy PRL-u, w tym ówczesnego budownictwa) z główną rolą Romana Wilhelmiego jako gospodarza domu Stanisława Anioła. Na ursynowskim bloku, w pobliżu którego faktycznie kręcono serial, powstał mural upamiętniający postać i rolę Wilhelmiego (adres Kazury 10). Budynek, który w serialu „zagrał” Alternatywy 4, mieści się przy ul. Marii Grzegorzewskiej 3. Na bocznej ścianie tego budynku również znajduje się mural upamiętniający serial Barei.
Na Ursynowie do dziś żyje pamięć największej pod względem liczby ofiar katastry lotniczej w historii Polski. 9 maja 1987 r. w Lesie Kabackim, w trakcie podchodzenia do lądowania awaryjnego, rozbił się należący do LOT-u samolot Ił-62M „Tadeusz Kościuszko” lecący z Warszawy do Nowego Jorku. Na pokładzie samolotu znajdowały się 183 osoby (172 pasażerów i 11 członków załogi). Do historii przeszły ostatnie słowa pierwszego pilota, kpt. Zygmunta Pawlaczyka, które usłyszeli kontrolerzy lotu: „Cześć, giniemy!”
Samolot spadł na skraju Lasu Kabackiego, nikt nie przeżył. Świadkowie wydarzenia wspominali, że pilot w ostatniej chwili próbował skierować maszynę jak najdalej od zabudowań. W miejscu katastrofy ustawiono krzyż oraz tablicę pamiątkową z nazwiskami ofiar. Co roku odbywają się w tym miejscu uroczystości upamiętniające to wydarzenie.
Transport publiczny na terenie Ursynowa: Autobusy, tramwaje, główne ulice
Komunikacja miejska na Ursynowie bazuje na autobusach i metrze. Na terenie dzielnicy znajduje się pięć stacji I linii metra: Ursynów, Stokłosy, Imielin, Natolin, Kabaty (ostatnia stacja I linii). Jeśli chodzi o autobusy, jeżdżą tędy takie linie jak 136, 503, 185, 319, 166, 504, 192, 179 itd. Dodatkowo na granicy między Ursynowem a Włochami (droga ekspresowa S79) jest linia kolejowa, na której znajdują się stacje: Okęcie, Dawidy i Jeziorki, na których zatrzymują się pociągi Kolei Mazowieckich (KM) i Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM).
Główne ulice Ursynowa to Dolina Służewiecka, Puławska, Poleczki, aleja Komisji Edukacji Narodowej, Jana Rosoła, Stryjeńskich, Karczunkowska, Jana Ciszewskiego, Jana Rodowicza „Anody” itd. Przez Ursynów biegnie też ważny fragment Południowej Obwodnicy Warszawy (POW) mającej ogromne znaczenie dla ruchu tranzytowego przez stolicę. Na terenie Ursynowa część trasy biegnie tunelem oddanym do użytku w grudniu 2021 r. Tunel ma długość 2,3 km i jest najdłuższym tunelem drogowym w Polsce. Na jednym z odcinków tunel drogowy biegnie pod tunelem pierwszej linii metra.
Z czym się kojarzy Ursynów? Atrakcje
Ursynów to wielkie osiedla mieszkaniowe we wschodniej części dzielnicy, rozciągające się od Doliny Służewieckiej i prowadzące mniej więcej wzdłuż al. KEN. Od południa zabudowę ogranicza Las Kabacki. Osiedla dzieli się zwyczajowo na Ursynów Północy, Ursynów Południowy, Natolin. Zachodnia część Ursynowa to obszar handlowo-usługowo-przemysłowy oraz „Zielony Ursynów”. „Zielony Ursynów” to nazwa zwyczajowa, używana w odniesieniu do obszarów: Wyczółki, Grabów, Stary Imielin, Jeziorki Północne i Południowe, Pyry oraz Dąbrówka. Są one zlokalizowane wzdłuż ul. Puławskiej. Dominuje tu niższa zabudowa, miejscami o charakterze willowym.
Tereny rekreacyjne Ursynowa to, oprócz Lasu Kabackiego, m.in. Park Kultury w Powsinie oraz Ogród Botaniczny PAN (jedno i drugie na granicy między Ursynowem a Wilanowem), Park pod Kopą Cwila (Park im. Romana Kozłowskiego), Park im. Cichociemnych Spadochroniarzy AK z tzw. Górką Kazurka (Wzgórzem Trzech Szczytów). Na liście zabytków można wymienić m.in. wspomniany już pałac Rozkosz (obecny rektorat SGGW) czy kościół św. Katarzyny.
Na terenie Ursynowa znajduje się też główna siedziba jednego z największych ośrodków onkologicznych w Polsce i Europie – Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie (ul. W. K. Roentgena 5).
