17° Winieta pogoda
25° / 13° C
Życie Warszawy

Nowa Galeria „Więzi” w Muzeum POLIN

Publikacja: 25.06.2025 10:00

Nowoczesna instalacja w Galerii „Więzi” w Muzeum POLIN na poziomie -2 multiplikuje lustrzane odbicia

Nowoczesna instalacja w Galerii „Więzi” w Muzeum POLIN

Nowoczesna instalacja w Galerii „Więzi” w Muzeum POLIN na poziomie -2 multiplikuje lustrzane odbicia

Foto: Monika Kuc

Muzeum POLIN w Warszawie otworzy 26 czerwca nową galerię wystawy stałej zatytułowaną „Więzi”

Wystawa stała „1000 lat historii Żydów polskich” składała się dotychczas z ośmiu galerii. Od dekady ekspozycja ta opowiada o obecności społeczności żydowskiej na historycznych terenach Polski. Nowa dziewiąta galeria to multimedialna przestrzeń, która dopełnia tę tysiącletnią opowieść o wątki współczesne.

- Galeria „Więzi” pokazuje, że dziedzictwo polskich Żydów nie jest tylko historią czy wspomnieniem, ale żywym składnikiem codzienności potomków tych, którzy wyjechali z naszego kraju współtworząc żydowskie diaspory na niemal wszystkich kontynentach świata. Tym samym dowodzimy, że ta spuścizna kulturowa ma moc, że tradycje, zwyczaje, a czasem język - choćby były to już tylko specyficzne zwroty czy wyrażenia używane w rodzinie, wciąż stanowią istotny składnik tożsamości osób żyjących tysiące kilometrów od Polski – mówi Zygmunt Stępiński, dyrektor Muzeum Polin.

Opowieść o migracjach

Nowoczesną przestrzeń na poziomie -2 Muzeum zaprojektowała znana polska firma projektowa WWAA Architekci, która współpracowała z Muzeum POLIN już wcześniej przy stworzeniu wystawy stałej. Podłoga Galerii „Więzi” odwzorowuje mapę świata, a ściany pokrywają lustra, zwielokrotniające odbicia umieszczonych ekranów oraz instalacji pod sufitem składającej się z 613 miniaturowych domów symbolizujących domy Żydów w różnych częściach świata. Ich oświetlenie zmienia się jak w rytmie dnia – od świtu do zmierzchu, przywołując obraz budzącego się i zasypiającego miasta. Dodajmy, że liczba domów 613 ma jeszcze dodatkowe znaczenie – odnosi się do istniejącej w judaizmie liczby przykazów i nakazów.

- Generalnie historia żydowska to historia migracji - przyjazdów i wyjazdów. Żydzi wywodzący się z Polski są rozproszeni dziś po całym świecie. Szacuje się, że na 15 mln Żydów, mieszkających obecnie w różnych krajach, 70 procent ma polskie korzenie - mówi Joanna Fikus, współkuratorka wystawy wraz z Barbarą Kirshenblatt-Gimblett.

Nowa Galeria „Więzi” w Muzeum POLIN dopisuje watki współczesne do stałej ekspozycji „1000 lat historii Żydów polskich”. Jest uniwersalną opowieścią o migracjach, tożsamości i poczuciu wspólnoty przekazywanym przez tradycje, język, zwyczaje, smaki i emocje. 

- Najpierw chcieliśmy nazwać tę galerię „Korzenie”, ale potem pomyśleliśmy, że wskazywałyby one jeden kierunek, tworząc opowieść o tym, skąd pochodzimy, co nas tworzy. Wybraliśmy więc „Więzi”, bo są dwukierunkowe; mówią nie tylko o związkach migrujących z krajem przodków, ale też o tym, jakie my mamy związki z tymi, którzy wyjechali, co nasz nimi łączy – dodaje kuratorka.

Osiem filmów

Na ekranach wśród luster wyświetlanych jest osiem krótkich filmów wyłonionych w międzynarodowym konkursie, na który nadesłano 240 pomysłów tematów. Wybrane przez jury najlepsze z nich skierowane zostały do realizacji. Pokazywane filmy opowiadają o więziach rodzinnych, emocjonalnych, społecznych i kulturowych, odwołując do różnych miejsc na całym świecie. Na przykład film Mai Szymanowskiej „Zamek Corvol” pokazuje letnią szkołę zlokalizowana w zabytkowym zamku we Francji, gdzie od lat spotykają się kolejne generacje dzieci emigrantów i poznają jidysz.

Na ekranach w nowej galerii można obejrzeć osiem filmów, zwycięzców międzynarodowego konkursu.

Na ekranach w nowej galerii można obejrzeć osiem filmów, zwycięzców międzynarodowego konkursu.

Foto: Monika Kuc

Film Rachel Fleit „Gefilte Fish” mówi o kultywowanych spotkaniach rodziny z Detroit w USA podczas święta Pesach - wspólnym zasiadaniu przy stole z tradycyjnie przygotowaną potrawą z ryby - gefilte fish.

Czy film Jacoba Dammasa „Warsaw Calling”, której autor opowiada, że jego rodzina pochodziła z Polski, ale wszyscy wyemigrowali na skutek różnych historycznych wydarzeń - do USA, Izraela, Francji. Jego matka po 1968 roku wyjechała do Danii. On sam w Danii się urodził i mieszkał tam przez 40 lat, Teraz jako jedyny z rodziny przyjechał do Polski i zamieszkał w Warszawie.

Organizatorzy Galerii „Więzi” mówią, że będzie się ona zmieniać – tak jak zmienia się świat. Wzbogacą ją nowe filmy i głosy nowych pokoleń. „To przestrzeń, która rośnie razem z nami” – zapowiadają.

Mural Wilhelma Sasnala w hołdzie dla Mariana Turskiego

Data otwarcia galerii „Więzi” - 26 czerwca łączy się z tez z rocznicą 99. urodzin niedawno zmarłego Mariana Turskiego, współzałożyciela Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, przewodniczącego Rady Muzeum i członka Rady Programowej Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, wielkiego autorytetu niezwykle zasłużonego dla upamiętnienia historii Żydów polskich i budowania relacji polsko-żydowskich. Jego słowa: „Nie bądźcie obojętni”, wypowiedziane podczas obchodów 75. rocznicy wyzwolenia Auschwitz – które nazwał „jedenastym przykazaniem” - stały się uniwersalnym przesłaniem, żeby każdy przeciwstawiał się złu.

Marian Turski na muralu Wilhelma Sasnala

Marian Turski na muralu Wilhelma Sasnala

Foto: Monika Kuc

W holu Muzeum POLIN powstał portretowy mural Wilhelma Sasnala, upamiętniający Mariana Turskiego. Otwarcie galerii „Więzi” będzie także okazją do jego zobaczenia.

Czwartkowy wernisaż otwarcia galerii o godz. 18 jest dostępny dla publiczności, a trzy kolejne weekendowe dni, 27–29 czerwca, wypełni specjalny program m.in. z kuratorskimi oprowadzaniami, sesjami portretowymi z fotografami Jackiem Porembą i Mikołajem Starzyńskim, interaktywną grą inspirowaną twórczością pisarza Etgara Kereta, wieczorem audiosmaków z opowieściami o żydowskiej kuchni. A na ogromnym globusie w holu muzeum każdy będzie mógł zaznaczyć punkt na świecie, z którym łączą go silne więzi, osobiste wspomnienia czy historia rodzinna. Tak powstanie symboliczna mapa naszych więzi na świecie.