Historia Pragi-Południe jest niejednorodna i zależy od tego, o jakim obszarze dzielnicy mówimy. Nieco inaczej kształtowały się losy Kamionka, który w strukturach miasta pojawił się stosunkowo wcześnie i przez lata był utożsamiany z Pragą, a inaczej Grochowa, Gocławia czy Saskiej Kępy, włączonych do Warszawy w 1916 r. Historia poszczególnych obszarów Pragi jest też nieco inna ze względu na odmienności w ich charakterze. Dla przykładu – Saska Kępa rozwijała się jako bogate osiedle willowe. Na losy Grochowa duży wpływ miał rozwój przemysłu, głównie w drugiej połowie XIX w. Z kolei myśląc o Gocławiu nie sposób nie wspomnieć, że historia tej dzielnicy częściowo związana jest z… lotnictwem.
Pomysł wybudowania lotniska na Gocławiu pojawił się w dwudziestoleciu międzywojennym. Po drugiej wojnie funkcjonowało tu lotnisko sportowe. W latach 70. XX w. zapadła decyzja o jego likwidacji i przeznaczeniu tych terenów pod zabudowę mieszkaniową. Śladem po „lotniczej” przeszłości Gocławia stały się nazwy osiedli mieszkaniowych, nawiązujące do nazw polskich samolotów (Iskra, Jantar, Orlik i Wilga) oraz zbiorcza nazwa stosowana w odniesieniu do tych osiedli – Gocław Lotnisko.
Jakie ważne wydarzenia historyczne wpłynęły na losy Pragi-Południe?
Wspólnym mianownikiem dla historii całej Pragi-Południe oraz szerzej – prawobrzeżnej Warszawy, są wydarzenia związane bezpośrednio z burzliwą historią całego kraju. Niestety w dużej części chodzi o skutki wojen niosących zniszczenie tym terenom. Wśród nich historycy wymieniają potop szwedzki w XVII w., wojnę północną na początku XVIII w., obronę Warszawy przed Rosjanami w czasie powstania kościuszkowskiego pod koniec XVIII w. („Rzeź Pragi”), wojny napoleońskie czy powstanie listopadowe (bitwa o Olszynkę Grochowską).
Innym elementem spajającym historię poszczególnych obszarów Pragi-Południe oraz znacznej części prawobrzeżnej Warszawy, jest inny niż na lewym brzegu przebieg powstania warszawskiego. Prawobrzeżna Warszawa podlegała wtedy pod 6. Obwód AK Praga. Powstańcom praskim dramatycznie brakowało uzbrojenia. Można się też spotkać z opiniami, że cele, jakie mieli opanować były jeszcze trudniejsze niż te znajdującej się na terenie lewobrzeżnej Warszawy.
Kiedy w pierwszych dniach powstania powstańcom nie udało się opanować zdecydowanej większości wyznaczonych celów (w tym przyczółków przy mostach, dworców kolejowych, koszarów wojskowych), a informacje o działaniach Armii Czerwonej były niepewne i niejednoznaczne, dowódca obwodu, ppłk Antoni Żurowski, ps. „Andrzej”, po uzgodnieniu z dowództwem okręgu, wydał rozkaz o zakończeniu działań powstańczych na Pradze i o powrocie do konspiracji. Nie brakuje opinii, że ta decyzja uchroniła Pragę i prawobrzeżną Warszawę przed tym samym losem, który spotkał lewobrzeżną część stolicy.
Transport publiczny na terenie dzielnicy Praga-Południe: Autobusy, tramwaje
Komunikacja miejska na Pradze-Południe bazuje na autobusach (m.in. linie 502, 520, 514, 523, 182 itd.) i w sporej części na tramwajach (np. linie 22, 26, 3, 6, 24), aczkolwiek tory tramwajowe obejmują tylko część dzielnicy. Tramwajem nie dojedziemy np. na gęsto zaludniony Gocław. Zapowiadana budowa tramwaju na Gocław póki co nie dochodzi do skutku i z zapowiedzi władz Warszawy wynika, że w przypadku tej części miasta wyższy priorytet nadano budowie metra.
Przez Pragę-Południe prowadzić ma trzecia linia (M3), prowadząca z Ochoty, przez Wisłę i Pragę-Południe do Stadionu Narodowego (gdzie będzie łączyć się z istniejącą linią M2; stacja Stadion Narodowy linii M2 położona jest na granicy między Pragą-Południe a Pragą-Północ). W pierwszej kolejności powstać ma odcinek praski M3. Na początku 2024 r. wybrano wykonawcę projektu. Trasa ma mieć 8 km i siedem stacji: Gocław, Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Ostrobramska, Rondo Wiatraczna, Mińska, Dworzec Wschodni, Stadion Narodowy. Prace projektowe mają się zakończyć w 2027 r. Plan zakłada, że budowa ruszy w 2028 r. i zakończy się w 2031 r.
Komunikacja publiczna na Pradze-Południe. Kolej, główne ulice, mosty
Pragę-Południe z dwóch stron otaczają linie kolejowe. Poruszają się nimi zarówno pociągi dalekobieżne, jak i lokalne. Tory oddzielają Pragę-Południe od Pragi-Północ. Na pograniczu obu dzielnic jest dworzec Warszawa Wschodnia obsługująca ruch dalekobieżny. Kluczowe znaczenie dla ruchu lokalnego ma z kolei stacja PKP Olszynka Grochowska, na której zatrzymują się pociągi SKM i Kolei Mazowieckich. Stacja położona jest u zbiegu ulic Chłopickiego i Makowskiej, na granicy obszarów Miejskiego Systemu Informacji Grochów i Olszynka Grochowska.
Wzdłuż torów prowadzi również granica między Pragą-Południe a Targówkiem (przy torach biegnie ul. Zabraniecka). Dalej tory prowadzą na południowy wschód, stanowiąc granicę między Pragą a Rembertowem. Od południa granicę dzielnicy stanowi Trasa Siekierkowska (ul. Wieniawy-Długoszowskiego) i ul. Marsa.
Z zachodu na wschód biegną przez Pragę takie ulice jak al. Waszyngtona, al. Stanów Zjednoczonych, Ostrobramska, Fieldorfa „Nila”. Ważną rolę w układzie komunikacyjnym dzielnicy pełni też al. Zieleniecka. Warto także wymienić ul. Bora-Komorowskiego na Gocławiu oraz ul. Francuską na Saskiej Kępie.
Główne ulice na terenie dzielnicy biegnące południkowo to ul. Wał Miedzeszyński (biegnie wzdłuż Wisły, odcinku od „Siekierek” do mostu kolejowego położonego na wysokości Stadionu Narodowego). Drugą ważną ulicą prowadzącą przez całą Pragę Południe jest Grochowska. Na koniec trzeba też wspomnieć o mostach. Pragę-Południe z prawobrzeżną Warszawą łączą mosty: Siekierkowski, Łazienkowski, Poniatowskiego, kolejowy, Świętokrzyski.
Z czym się kojarzy dzielnica Praga-Południe? Atrakcje
Lista ciekawych miejsc, z którymi warto kojarzyć Pragę-Południe, jest naprawdę długa. Warto je poznać - zarówno będąc warszawiakiem, jak i turystą, który chce poczuć klimat miasta. Najbardziej znanym obiektem zlokalizowanym na terenie dzielnicy jest w tej chwili Stadion Narodowy.
Tuż obok stadionu znajduje się założony przed II wojną Park Skaryszewski (na terenie którego znajduje się Jezioro Kamionkowskie i dwa mniejsze stawy). Tuż obok „Skaryszaka” są kolejne tereny rekreacyjne – Kamionkowskie Błonia Elekcyjne upamiętniające dwie królewskie elekcje, które w okresie Rzeczpospolitej Obojga Narodów odbyły się na tych terenach.
Zaraz przy stadionie, przechodząc na drugą stronę Ronda Waszyngtona, trafimy też na wylot ul. Francuskiej, jednej z głównych ulic Saskiej Kępy. To uliczka pełna ciekawych restauracji i kawiarni, która zwłaszcza w sezonie wiosenno-letnim tętni życiem.
Praga-Południe to też m.in.: postindustrialne Soho Factory, Park „Nad Balatonem”, Jezioro Gocławskie (między Saską Kempą a Gocławiem), plaża „Poniatówka” (nadwiślańska plaża położona przy moście Poniatowskiego, w pobliżu Stadionu Narodowego), Muzeum Neonów, główna siedziba Uniwersytetu SWPS, szpital wojskowy (Wojskowy Instytut Medyczny) przy ul. Szaserów.
