12° Winieta pogoda
23° / 9° C
Życie Warszawy

Dzielnice Warszawy: Wawer. Lokalizacja, liczba mieszkańców, komunikacja, atrakcje

Publikacja: 11.06.2025 22:30

Jedną z najbardziej znanych instytucji działających na terenie Wawra jest Centrum Zdrowia Dziecka

Jedną z najbardziej znanych instytucji działających na terenie Wawra jest Centrum Zdrowia Dziecka

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski

Wawer to największa dzielnica Warszawy pod względem powierzchni. W jej krajobrazie dominują domy jednorodzinne i lasy. Dzielnicę prawie równo na pół przecina linia kolejowa, której powstanie w XIX w. stanowiło impuls do rozwoju tych terenów.

Wawer położony jest na południowym wschodzie stolicy, na prawym brzegu Wisły. Sąsiaduje z: Pragą-Południe, Rembertowem i Wesołą (od północnego zachodu, północy i wschodu); Mokotowem i Wilanowem (przez Wisłę); miastem Józefów, gminą Wiązowna (od południa i południowego wschodu). Miejski System Informacji dzieli Wawer na 12 obszarów:

  • Aleksandrów,
  • Anin,
  • Falenica,
  • Las,
  • Marysin Wawerski,
  • Miedzeszyn,
  • Międzylesie,
  • Nadwiśle,
  • Radość,
  • Sadul,
  • Wawer,
  • Zerzeń.

Dzielnica Wawer: Liczba ludności, gęstość zaludnienia, powierzchnia

Według „Raportu o stanie miasta Warszawa” za 2023 r. przygotowanego przez stołeczny ratusz, Wawer ma największą powierzchnię spośród wszystkich dzielnic – 7971 ha (15,41 proc. powierzchni całej stolicy). Na terenie dzielnicy zameldowanych jest prawie 88 tys. osób (10. miejsce wśród dzielnic). Gęstość zaludnienia wynosi 1101 osób na kilometr kwadratowy – to najrzadziej zaludniona dzielnica Warszawy. Znaczącą część dzielnicy (ok. 35 proc.) pokrywają lasy.

Gdzie w Wawrze załatwia się sprawy urzędowe?

• Urząd Dzielnicy Wawer mieści się przy ul. Żegańskiej 1 (04-713 Warszawa, https://wawer.um.warszawa.pl/).

• Dzielnica podlega pod II Oddział ZUS w Warszawie, mieszczący się przy ul. Podskarbińskiej 25, na Pradze-Południe.

• Z kolei urzędem skarbowym właściwym dla Wawra jest Urząd Skarbowy Warszawa-Wawer zlokalizowany przy ul. Ludwika Mycielskiego 21 (urząd obejmuje zasięgiem Wawer, Rembertów i Wesołą).

• Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy mieści się przy ul. Włókienniczej 54.

Historia Wawra. Skąd pochodzi nazwa dzielnicy?

Nazwa „Wawer” pochodzi od karczmy Wawer, przy której wyrosła osada o tej samej nazwie (dziś jest to obszar Wawer w dzielnicy Wawer). Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstała karczma. Nieznane jest również pochodzenie i znaczenie słowa „wawer”. Jedna z hipotez mówi, że wywodzi się ono od nazwiska pierwszego właściciela karczmy.

Pierwsze wzmianki o karczmie pochodzą w pierwszej połowy XVIII w. Mimo wielu zawirowań i zniszczeń karczma funkcjonowała w tym samym miejscu przez kolejne dziesięciolecia. W 1812 r. podczas marszu na Moskwę ponoć zatrzymał się w niej Napoleon (nie jest to jednak udokumentowane). Co ciekawe, obiekt ten funkcjonuje do dziś jako Zajazd Napoleoński (znajduje się tu hotel i restauracja). Obecny budynek pochodzi z pierwszej połowy XIX w. i jest jednym z najstarszych zabytków Wawra.

W XIX w. ważnym wydarzeniem dla Wawra było powstanie listopadowe, w trakcie którego na tych terenach stoczono pierwszą i drugą bitwę wawerską. Impulsem do rozwoju dzielnicy stało się uruchomienie Kolei Nadwiślańskiej – linii kolejowej prowadzącej z Kowla przez Chełm, Lublin i Warszawę do Mławy (która wówczas leżała przy granicy z Prusami). Linia prowadziła wzdłuż Wisły, częściowo przez teren dzisiejszego Wawra.

Pod koniec XIX w. wzdłuż tej linii zaczęły powstawać miejscowości letniskowe. Ich wyróżnikiem stały się drewniane wille budowane w charakterystycznym stylu, który doczekał się nawet własnej nazwy – świdermajer (od rzeki Świder płynącej przez ten teren oraz od stylu biedermeier). Wiele z tych domów nie przetrwało, niektóre popadają w ruinę, część jest jednak znakomicie zachowana stanowiąc jedną z głównych atrakcji tych terenów (można je zobaczyć począwszy od okolic obszaru Wawer aż po podwarszawski Otwock).

Od kiedy Wawer znajduje się w granicach Warszawy?

Przez lata Wawer i okoliczne miejscowości (Falenica, Anin, Międzylesie itp.) rozwijały się poza granicami Warszawy. W 1916 r. część terenów gminy Wawer (Grochów I i Grochów II, Kępa Gocławska/Saska Kępa) została włączona do Warszawy. W 20-leciu międzywojennym doszło jeszcze do kilku korekt w podziale terytorialnym tych obszarów, jednak cały czas większość dzisiejszego Wawra położona była poza granicami stolicy. Zmieniło się to w 1951 r., wraz z rozporządzeniem ws. zmiany granic miasta stołecznego Warszawy. Na mocy tego dokumentu praktycznie cały dzisiejszy Wawer znalazł się w granicach Warszawy.

Transport publiczny na terenie dzielnicy Włochy: Autobusy, tramwaje, główne ulice

Komunikacja publiczna na Wawrze bazuje na autobusach komunikacji miejskiej i pociągach. W dzielnicy znajduje się siedem przystanków kolejowych: Warszawa Gocławek, Warszawa Wawer, Warszawa Anin, Warszawa Międzylesie, Warszawa Radość, Warszawa Miedzeszyn i Warszawa Falenica. Jeżdżą tędy pociągi Szybkiej Kolei Miejskiej (SKM) i Kolei Mazowieckich (KM).

Autobusy miejskie jeżdżące przez Wawer to np.: 521, 502, 525, 702, 142, 319, 161. Z lewobrzeżną częścią stolicy Wawer połączony jest mostem Siekierkowskim oraz Mostem Południowym (Mostem Anny Jagiellonki) – najmłodszym i najdalej wysuniętym na południe mostem Warszawy, znajdującym się w ciągu drogi ekspresowej S2. Przez dzielnicę przechodzi też spory odcinek południowej obwodnicy Warszawy. Inne ważne ulice to: Trasa Skierkowska (jej fragment stanowi linię graniczną między Wawrem a Pragą Południe), Marsa, Płowiecka, Czecha, Wał Miedzeszyński, Trakt Lubelski, Patriotów (wzdłuż linii kolejowej), Żegańska, al. Dzieci Polskich, Skalnicowa.

Z czym się kojarzy dzielnica Wawer? Atrakcje

Wawer to dzielnica z przewagą zabudowy jednorodzinnej, jej wyróżnikiem jest też spora ilość terenów zalesionych. Najbardziej znaną instytucją, której siedziba znajduje się w Wawrze, jest Centrum Zdrowia Dziecka (Instytut „Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka” – CZD), który przyjmuje małych pacjentów z całego kraju.

Turystów do Wawra mogą przyciągnąć wspomniane już świdermajery. Popularnym miejscem jest też np. klimatyczna kinokawiarnia znajdująca się w budynku dawnej stacji kolejowej w Falenicy. Wawer może się też pochwalić jedną z najbardziej znanych nadwiślańskich plaż znajdujących się na terenie Warszawy. Mowa o Plaży Romantycznej znajdującej się u zbiegu ulic Romantycznej i Rychnowskej.