27 Winieta pogoda
28° / 18° C
Życie Warszawy

Dzielnice Warszawy: Białołęka. Lokalizacja, liczba mieszkańców, komunikacja, atrakcje

Publikacja: 27.05.2025 10:00

Warszawska Białołęka

Warszawska Białołęka

Foto: Adobe Stock

Na temat Białołęki mówi się, że jest to „koniec świata”, ale na tym „końcu świata” mieszka coraz więcej mieszkańców Warszawy. Według „Raportu o stanie miasta” z czerwca 2024 roku, jest to dzielnica z największym przyrostem liczby ludności.

Białołęka to dzielnica Warszawy położona na północy prawobrzeżnej części miasta. Od północy i północnego wschodu sąsiaduje z podwarszawskimi gminami: Jabłonną, Nieporętem, Markami. Od południa z dzielnicami: Praga Północ, Targówek. Zachodnią granicą Białołęki jest linia Wisły. Z lewobrzeżną częścią miasta łączy most Północny (oficjalna nazwa: most Marii Skłodowskiej-Curie) oraz most Stefana Grota-Roweckiego.

Miejski System Informacji dzieli Białołękę na 11 obszarów:

  1. Żerań
  2. Tarchomin
  3. Nowodwory
  4. Dąbrówka Szlachecka
  5. Henryków
  6. Choszczówka
  7. Białołęka Dworska
  8. Szamocin
  9. Brzeziny
  10. Grodzisk
  11. Kobiałka

Białołęka: Liczba ludności, gęstość zaludnienia, powierzchnia

Białołęka jest trzecią co do wielkości dzielnicą Warszawy pod względem liczby mieszkańców. W 2023 r. było tu zameldowanych 157 272 osób, czyli 8 proc. warszawiaków. Jeżeli weźmiemy pod uwagę powierzchnię, Białołęka jest druga (7300 ha). Większy jest tylko Wawer (7971 ha). Z kolei, jeśli chodzi o gęstość zaludnienia, to z liczbą 2154 mieszkańców na kilometr kwadratowy dzielnica ta zajmuje trzynastą pozycję w mieście. Wyróżnia ją jednak największy w całej stolicy przyrost liczby mieszkańców na km kwadratowy – o 1293 osoby w okresie czerwiec 2021-czerwiec 2023 (dane GUS).

Gdzie na Białołęce załatwia się sprawy urzędowe?

• Urząd Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy mieści się przy ul. Modlińskiej 197 (03-122 Warszawa; https://bialoleka.um.warszawa.pl/). 

• Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy znajduje się z kolei przy ul. Marywilskiej (ul. Marywilska 44C, 03-042 Warszawa). 

• Białołęka nie ma własnego urzędu skarbowego – podlega pod Urząd Skarbowy Warszawa-Targówek, którego siedziba mieści się przy ul. Dąbrowszczaków. Pradze Północ (ul. Dąbrowszczaków 18, 03-484 Warszawa).

Historia Białołęki. Od kiedy dzielnica znajdują się w granicach Warszawy?

Białołęka to dawna wieś dworska założona w 1425 roku. Tereny te były jednak kilkukrotnie niszczone przez kolejne wojny. W historii mocno zapisały się zwłaszcza zniszczenia w czasie potopu szwedzkiego, ale też powstania listopadowego. W 1823 roku na terenie podwarszawskiej wsi Tarchomin (dziś ten obszar to również Białołęka) powstały Przemysłowo-Handlowe Zakłady Chemiczne „Ludwik Spiess i Syn” SA, które przez lata rozwoju stały się ważnym producentem leków, a ich wyroby trafiały nie tylko na rynek polski, ale i zagraniczny. Zakłady mocno ucierpiały w trakcie II wojny światowej, po wojnie zostały znacjonalizowane i przekształcone w Polfę Tarchomin. Firma działa do dziś, produkując m.in. insulinę i antybiotyki.

Po II wojnie światowej na terenie Białołęki powstała też Elektrociepłownia Żerań. Włączenie większości terenów dzisiejszej Białołęki do Warszawy odbyło się na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 1951 r. podpisanego przez Józefa Cyrankiewicza (na mocy tego dokumentu obszar Warszawy zwiększył się aż trzykrotnie w porównaniu do granicy sprzed II wojny).

Rozwój Białołęki po II wojnie światowej. Specyfika dzielnicy

Najgęściej zaludnionym obszarem Białołęki są dziś Nowodwory, gdzie dominuje zabudowa wielorodzinna. Rozbudowa tych terenów rozpoczęła się w latach 90. XX wieku i jest kontynuowana. Podobny charakter ma zachodnia część Tarchomina (położona bliżej Wisły). To osiedle jest jednak starsze, zaczęło powstawać w latach 70. XX w.

Północna i północno-wschodnia część Białołęki (do linii Kanału Żerańskiego, m.in. Choszczówka, Henryków, Białołęka Dworska) ma charakter bardziej willowy. Z kolei na wschód od Kanału Żerańskiego (w stronę granic miasta) powstają głównie osiedla wielorodzinne. Mowa o takich obszarach jak Lewandów, Grodzisk czy Kobiałka. Południowo-zachodni obszar Białołęki (m.in. Żerań i spora część Tarchomina) to tereny przemysłowe i poprzemysłowe.

Popularną nazwą dla północno-wschodniej część Białołęki, często używaną przez mieszkańców, jest określenie „Zielona Białołęka”. To tereny między Trasą Toruńską i Kanałem Żerańskim, od wschodu sąsiadujące z Markami, a od północy – z Nieporętem. Zielona Białołęka obejmuje m.in. obszar Grodziska, Lewandowa, Brzezin, Kobiałki.

Transport publiczny na terenie Białołęki: Autobusy, tramwaje, główne ulice

Wielkość dzielnicy i duży wzrost liczby mieszkańców sprawiają, że nie nadąża za nimi rozwój infrastruktury, w tym rozwój komunikacji miejskiej. Dlatego każda kolejna informacja o nowej inwestycji w tym obszarze (lub o jej odsunięciu w czasie) budzi emocje. W tej chwili komunikacja miejska, zwłaszcza w północnej części Białołęki, bazuje głównie na komunikacji autobusowej i kolejowej (stacje Płudy, Choszczówka, Żerań).

Jeśli chodzi o rozwój linii tramwajowych, to jedną w ważniejszych inwestycji komunikacyjnych zrealizowanych na Białołęce w ostatnich latach była budowa linii tramwajowej biegnącej od metra Młociny przez most Północy i Tarchomin, na Nowodwory (ostatni przystanek: Winnica; linia ta, wraz z wykonanym na ostatnim etapie przedłużeniem ul. Światowida, od północy łączy bezpośrednio Nowodwory z ul. Modlińską). Linia połączyła tę część Białołęki z lewobrzeżną Warszawą. Jeżdżą tędy tramwaje nr 2 i 17.

Z informacji podawanych przez media wynika, że w planach jest dalsza rozbudowa linii tramwajowych na Białołęce: wybudowanie czterokilometrowego odcinaka z Żerania do Winnicy. Drugi, krótszy odcinek tramwajowy, prowadziłby od pętli na Żeraniu do przystanku kolejowego Warszawa Żerań. Planowane jest także pociągnięcie linii tramwajowej na Zieloną Białołękę (łączącej Białołękę z Targówkiem, ułatwiającej mieszkańcom Białołęki dojazd do metra Targówek).

Z kolei plany dotyczące rozbudowy warszawskiego metra zakładają, że przez Białołękę pociągnięta zostanie czwarta linia metra. Według wstępnych koncepcji na jej terenie znaleźć się mają trzy stacje dla pasażerów: Płochocińska, Obrazkowa i Myśliborska oraz stacja techniczno-postojowa w okolicy Polfy Tarchomin. Na początku 2024 r. Rada m.st. Warszawy podjęła decyzje o przeznaczeniu 56 mln zł na prace przedprojektowe nad tą inwestycją. Zakłada się, że potrwają one do 2027 r.

Głównymi arteriami komunikacyjnymi dzielnicy są: ul. Modlińska (która jest jednocześnie wylotówką z Warszawy w stronę Augustowa), Trasa Toruńska (która jest częścią drogi ekspresowej S8, w kierunku wschodnim prowadzącą do Białegostoku), ul. Płochocińska, ul. Głębocka (łącząca Białołękę i Targówek), ul. Światowida (jedna z głównych arterii komunikacyjnych na Tarchominie i Nowodworach, wzdłuż tej ulicy biegnie linia tramwajowa).

Z czym się kojarzy Białołęka? Atrakcje 

W nieodległej przeszłości na Białołękę składały się przede wszystkim niewielkie wsie, tereny przemysłowe i poprzemysłowe oraz bardzo dużo terenów zielonych. Dziś powstaje tu dużo nowych osiedli mieszkaniowych, nadal jednak brak jest odpowiedniej infrastruktury. M.in. z tego powodu funkcjonuje w Warszawie stereotyp Białołęki jako miejsca „na końcu świata”, kiepsko skomunikowanego z centrum, typowej „sypialni” Warszawy.

Oceniając Białołękę np. pod kątem ewentualnego miejsca do zamieszkania warto pamiętać, że jest to dzielnica dosyć szybko rozwijająca się, położona na dużym obszarze, która ma więcej mieszkańców niż niejedno miasto wojewódzkie w Polsce. Nie jest więc miejscem jednorodnym, w związku z tym to, co może być prawdą w przypadku jednej lokalizacji, nijak się ma do kolejnej.

Atutem Białołęki jest spora ilość terenów zielonych. Mieszkańcy Tarchomina, Nowodworów i Żerania mogą korzystać z bliskiego sąsiedztwa Wisły (ze ścieżka rowerową biegnącą wałem powodziowym) oraz kilku parków i obszarów leśnych. Tereny położone bardziej na wschód to z kolei kompleksy leśne, np. las Białołęka Dworska, którym można dotrzeć do Nieporętu, nad Zalew Zegrzyński.

Ciekawostką i niespodzianką dla wielu osób może być też fakt, że na terenie Białołęki znajdują się dwa kościoły zaliczane do najstarszych w mieście. Jeden to położony nad Wisłą kościół św. Jakuba przy ul. Mechoffera 2 na Tarchominie, wybudowany w stylu gotyku mazowieckiego. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z początku XV w., ale kościół w obecnym kształcie został wzniesiony w połowie XVI w. (w międzyczasie był przebudowywany, ale jego zasadniczy układ pozostał niezmieniony). Drugim zabytkiem jest barokowy, drewniany kościół św. Michała Archanioła z początku XVIII w., mieszczący się przy ul. Głębockiej 119.

Białołęka może się też kojarzyć z Aresztem Śledczym Warszawa-Białołęka, mieszczącym się w północno-wschodniej części dzielnicy. W stanie wojennym był to największy ośrodek internowania działaczy „Solidarności”.