Centrum Lokalne Kamionek. Sekwencja wydatków i decyzji
Aby zrozumieć sens kontroli, trzeba odtworzyć chronologię działań i powiązanych z nimi wydatków. Najpierw na terenie dawnego Bazar Rogatka wykonano prace porządkowe i „zabetonowano” plac – na ten etap przeznaczono około 680 tys. zł. Następnie zrealizowano podstawowy element koncepcji: na obszarze ustawiono pawilony w formie kontenerów handlowych. Koszt tej części inwestycji oscylował według przedstawianych danych wokół 6,3–6,5 mln zł. Pawilony miały zapewnić lokalny handel i aktywność gospodarczą. Ich powierzchnia była jednak niewielka – ok.15 mkw. na lokal, co później okazało się jedną z przeszkód przy znalezieniu najemców.
Gdy pawilony stały puste, a kolejne konkursy na wynajem kończyły się fiaskiem lub odrzuceniem ofert z przyczyn formalnych, władze dzielnicy zdecydowały o innym rozwiązaniu: przeniesieniu kontenerów do ośrodka sportowego nad Zalewem Zegrzyńskim. Planowany koszt przeniesienia był znacznie niższy od ofert cenowych wykonawców; w dokumentach pojawia się liczba ok. 1,35 mln zł jako zakładane wydatki, podczas gdy jedna z ofert wykonawczych opiewała na około 2,3 mln zł. W praktyce więc operacja będzie kosztować ponad 2 mln zł. Radni i społecznicy zwracają uwagę, że suma tych wydatków: przygotowania placu, instalacji kontenerów i ich późniejszego demontażu i transportu, tworzy łańcuch kosztów, który z punktu widzenia publicznych finansów jest trudny do uzasadnienia.
Audyt i brak wdrożenia rekomendacji
Istotnym elementem argumentacji radnych jest to, że inwestycja była już przedmiotem audytu wewnętrznego Biura Audytu m.st. Warszawy. Audyt ten, zdaniem autorów wniosku do NIK, zawierał rekomendacje, które miały naprowadzić zarząd dzielnicy na bardziej racjonalne zarządzanie projektem. W ocenie radnych dokumenty te nie zostały jednak wdrożone, a wskazane braki i błędy nie spotkały się z konsekwencjami po stronie urzędników odpowiedzialnych za realizację.
To, zdaniem wnioskodawców, stwarza konieczność kontroli zewnętrznej. Skoro mechanizmy kontroli wewnętrznej nie doprowadziły do naprawy, to niezależna instytucja kontrolna powinna zweryfikować, czy nie doszło do niegospodarności lub naruszeń przepisów. Radni podkreślają, że kontrola NIK ma zbadać nie tylko decyzje inwestycyjne, ale także proces wdrażania rekomendacji audytu, czyli sprawdzić, czy administracja uczy się na błędach i czy reaguje na sygnały krytyczne.
Głos mieszkańców
Sprawa Centrum Lokalnego Kamionek od początku budziła emocje mieszkańców i aktywistów miejskich. Wielu sąsiadów dokonało licznych zgłoszeń dotyczących bezpieczeństwa i porządku na terenie inwestycji. W relacjach cytowanych przez radnych pojawiają się informacje o grupach pijanych i agresywnych osób przesiadujących na skwerze, okazjonalnych bójkach i libacjach, a także o problemach z dostępnością sanitariatów, które były czynne tylko przerywanie. Dla części mieszkańców inwestycja, zamiast poprawić lokalną jakość życia, stała się źródłem poczucia niepewności.
Co może zbadać NIK?
Najwyższa Izba Kontroli w podobnych sprawach analizuje głównie zgodność z prawem wydatkowania środków publicznych, prawidłowość procedur przetargowych, racjonalność podejmowanych decyzji oraz funkcjonowanie mechanizmów kontroli wewnętrznej. W praktyce kontrola może objąć dokumenty przetargowe, umowy z wykonawcami, protokoły z postępowań oraz korespondencję urzędową dotycząca zmian koncepcji i kosztów.
Jeżeli NIK stwierdzi uchybienia, jej raport może zawierać zalecenia naprawcze, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do wezwań do wyjaśnień, zaleceń dyscyplinarnych lub wystąpień do innych organów państwowych. Nawet jeśli kontrola nie wykryje rażących nieprawidłowości, jej wynik może wymusić większą transparentność i bardziej rygorystyczne procedury w przyszłych lokalnych inwestycjach.
Radni liczą, że sama procedura kontroli wywrze presję na dzielnicę, zmuszając ją do konkretnego planu działań: wdrożenia zaleceń audytu, poprawy komunikacji z mieszkańcami oraz opracowania realnego modelu funkcjonowania Centrum, który uwzględni zarówno potrzeby lokalnych przedsiębiorców, jak i bezpieczeństwo oraz integrację społeczną.
