7.6°C
996.6 hPa
Życie Warszawy

Zofia i Kazimierz Moczarscy patronami skweru w Śródmieściu

Publikacja: 26.10.2025 17:36

Skwerowi u zbiegu ul. Mokotowskiej i Alei Armii Ludowej uroczyście nadano imię Zofii i Kazimierza Mo

Skwerowi u zbiegu ul. Mokotowskiej i Alei Armii Ludowej uroczyście nadano imię Zofii i Kazimierza Moczarskich.

Foto: UM Warszawa

Skwerowi u zbiegu ul. Mokotowskiej i Alei Armii Ludowej uroczyście nadano imię Zofii i Kazimierza Moczarskich. Małżeństwo to zapisało się w historii jako działacze polskiego podziemia podczas II wojny światowej – on, żołnierz Armii Krajowej i autor słynnych Rozmów z katem, ona – więźniarka polityczna i zaangażowana działaczka społeczna.

Zofia Moczarska z d. Płoska ps. „Malina” (1919-1977) była dziennikarką, przed wojną studiowała w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie, dyplom uzyskała w Akademii Nauk Politycznych w 1948 r.

Kim była Zofia Moczarska?

W 1939 r. pracowała jako referentka prasowa w Ministerstwie Opieki Społecznej w Warszawie, a w czasie okupacji niemieckiej działała w konspiracji w Kierownictwie Walki Podziemnej podległym dowódcy AK oraz w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. W czasie powstania warszawskiego była łączniczką i redaktorką prasy powstańczej.

Po wojnie podjęła pracę w Centralnym Urzędzie Planowania. Aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa w marcu 1949 r. skazana została pod fałszywymi zarzutami na sześć lat więzienia. Pełny wyrok odbyła w więzieniach na warszawskim Mokotowie, w Fordonie i w Inowrocławiu. W grudniu 1956 r. została zrehabilitowana przez Sąd Wojewódzki dla m.st. Warszawy. Ze względu na zły stan zdrowia, spowodowany więziennymi przeżyciami, nie podjęła już pracy zawodowej.

Kim był Kazimierz Moczarski?

Z kolei Kazimierz Moczarski ps. „Maurycy”, „Rafał”, „Grawer” (1907-1975) był prawnikiem i dziennikarzem. Został absolwent Uniwersytetu Warszawskiego i Wyższej Szkoły Dziennikarskiej oraz Institut des Hautes Études Internationales w Paryżu. Przed II wojną światową pracował w Ministerstwie Opieki Społecznej, był współtwórcą Klubów Demokratycznych oraz Stronnictwa Demokratycznego. W czasie niemieckiej okupacji pracował w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK, walczył w powstaniu warszawskim, po kapitulacji objął funkcję szefa BIP.

Reklama
Reklama

W podległym dowódcy AK Kierownictwie Walki Podziemnej zwalczał kolaborantów i szmalcowników, działał w konspiracyjnym SD. Po rozwiązaniu AK pozostał w konspiracji do aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa w sierpniu 1945 r. W więzieniu stalinowskim spędził blisko 11 lat. Uwolniony został w kwietniu 1956 r. a w grudniu odbył się głośny proces sądowy, który przyniósł mu rehabilitację. Podjął pracę w „Kurierze Polskim”, działał w Społecznym Komitecie Przeciwalkoholowym, redagował „Problemy Alkoholizmu”. Dziełem życia Moczarskiego, tłumaczonym na wiele języków, są Rozmowy z katem – zapis spotkania w jednej celi mokotowskiego więzienia z gen. SS Jürgenem Stroopem.

– Miłość Kazimierza i Zofii Moczarskich była tkliwa, czuła i mocna. Przeprowadziła tę parę przez życie, przez konspirację i więzienie, szykanowania ze strony stalinowskiego aparatu represji. Tej głębokiej miłości towarzyszyły jeszcze inne wartości, które charakteryzowały wiele ofiar tamtych mrocznych czasów – przyzwoitość, odpowiedzialność, wytrwałość, niezależność – to właśnie był fundament przystąpienia Moczarskich do Armii Krajowej, uczestniczenia w Powstaniu Warszawskim. Niech ta uroczystość będzie doceniam tego niezwykłego dzieła, pilnowania wartości – mówi Aldona Machnowska-Góra, wiceprezydent Warszawy.

Reklama
Reklama
Reklama