22° Winieta pogoda
27° / 18° C
Życie Warszawy

Modernistyczna ikona Warszawy zyskała dodatkową ochronę

Publikacja: 04.06.2025 08:40

Willa Pniewskiego, to obiekt o bogatej historii, sięgającej XVIII wieku

Willa Pniewskiego, to obiekt o bogatej historii, sięgającej XVIII wieku

Foto: Autorstwa Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0, Wikimedia

Willa Bohdana Pniewskiego zyskała rozszerzoną ochronę konserwatorską. Do rejestru zabytków trafił unikatowy zespół mebli i elementów wystroju wnętrza tej niezwykłej rezydencji.

Willa Bohdana Pniewskiego przy alei Na Skarpie 27 w Warszawie to niekwestionowana ikona polskiego modernizmu i świadectwo kunsztu jednego z najwybitniejszych architektów XX wieku. Decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków ruchomych wpisany został zespół mebli oraz elementów wyposażenia i wystroju wnętrza. 

Willa na Skarpie

Obecna siedziba Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk, Willa Pniewskiego, to obiekt o bogatej historii, sięgającej XVIII wieku. Pierwotnie, w latach 1779-1781, w tym miejscu wzniesiono Pałac Letni, będący częścią ogrodu Na Górze księcia Kazimierza Poniatowskiego. Dopiero w latach 30. XX wieku posiadłość zakupił Bohdan Pniewski – wybitny architekt, który gruntownie przebudował XVIII-wieczny pałac letni, adaptując go na swój dom i pracownię. Zachowując kluczowe elementy oryginalnej budowli, Pniewski stworzył dzieło życia, łącząc historyczne konteksty z funkcjonalistycznym nurtem modernizmu. Budynek, który przetrwał wojnę i został pieczołowicie odbudowany, jest dziś żywym pomnikiem architektury, a po śmierci Pniewskiego w 1965 roku trafił pod opiekę Polskiej Akademii Nauk.

Wnętrza z duszą

Najnowsza decyzja Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków podkreśla wyjątkową wartość nie tylko samej bryły willi, ale także jej wnętrz. Jak informuje MWKZ, do rejestru zabytków ruchomych trafił „zespół mebli oraz elementów wyposażenia i wystroju architektoniczno-plastycznego wnętrza Willi Bohdana Pniewskiego”. Wpis dotyczy trzynastu pozycji, obejmujących obiekty powstałe zarówno w latach 30. XX wieku, jak i w okresie powojennym, do 1965 roku.

Wyposażenie i wystrój wnętrz willi cechuje indywidualny wyraz artystyczny i unikatowy charakter

Wyposażenie i wystrój wnętrz willi cechuje indywidualny wyraz artystyczny i unikatowy charakter

Foto: WUOZ w Warszawie

Tak się projektowało

Wyposażenie i wystrój wnętrz willi Bohdana Pniewskiego to prawdziwa lekcja historii designu i architektury. Charakteryzuje je indywidualny wyraz artystyczny i unikatowy charakter. Architekt udanie łączył nowatorskie rozwiązania kompozycyjne z bogactwem stylów i materiałów.

Elementy wystroju i wyposażenia są przykładem wprowadzania nowatorskich rozwiązań kompozycyjnych

Elementy wystroju i wyposażenia są przykładem wprowadzania nowatorskich rozwiązań kompozycyjnych

Foto: WUOZ w Warszawie

Konserwatorzy podkreślają, że elementy te są „przykładem wprowadzania nowatorskich rozwiązań kompozycyjnych, stylistycznych i materiałowych, czerpiących z tradycji historycznych, ludowych oraz aktualnych europejskich trendów architektonicznych”. Bohdan Pniewski z wyczuciem wykorzystywał w projekcie elementy historyczne – jak choćby kropielnica czy dekoracyjne neogotyckie panele, będące segmentami balustrady w przyziemiu – i te zaczerpnięte bezpośrednio z natury. Przykładem jest tu specjalnie opracowana stolarka.

Architekt wykorzystał w swoim projekcie elementy historyczne

Architekt wykorzystał w swoim projekcie elementy historyczne

Foto: WUOZ w Warszawie

Całość tworzy spójny przykład architektury modernistycznej lat 30. XX wieku, z wyraźnym odniesieniem do nurtu narodowego. Manifestowało się to między innymi w zastosowaniu materiałów pochodzących z rodzimych złóż oraz wykorzystaniu ceramiki huculskiej, która w tamtym okresie cieszyła się dużą popularnością.

Uzyskany efekt stanowi modelowy przykład architektury modernistycznej lat 30.

Uzyskany efekt stanowi modelowy przykład architektury modernistycznej lat 30.

Foto: WUOZ w Warszawie

Gwarancja ochrony

Wpis do rejestru zabytków ruchomych to nie tylko formalność, ale przede wszystkim gwarancja zachowania integralności artystycznej i historycznej Willi Pniewskiego. Dzięki tej decyzji, przyszłe pokolenia będą mogły podziwiać nie tylko samą architekturę, ale także jej autentyczne, pieczołowicie zachowane wnętrza, które stanowią świadectwo wizji Bohdana Pniewskiego.