Centralnym punktem obchodów, wieńczącym wydarzenia, będzie marsz, który wyruszy spod Bazyliki. Jego celem jest symboliczne miejsce pamięci u zbiegu al. Solidarności i ul. Jagiellońskiej, gdzie o godzinie 19:15 nastąpi uroczyste złożenie kwiatów i oddanie hołdu ofiarom.
Rzeź Pragi, Tragedia, która otworzyła drogę do rozbioru
Aby w pełni zrozumieć znaczenie tych uroczystości, należy przypomnieć historyczny kontekst. Rzeź Pragi z 4 listopada 1794 roku była finałowym i najkrwawszym starciem Insurekcji Kościuszkowskiej – ostatniej próby ratowania umierającej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W tym dniu podjęto obronę Pragi, kluczowej, ufortyfikowanej części Warszawy, przed szturmem wojsk Imperium Rosyjskiego.
Sytuacja powstańców była krytyczna – główna armia została wcześniej rozbita pod Maciejowicami, a naczelnik Tadeusz Kościuszko trafił do niewoli. Rosyjskim siłom, które parły na stolicę, dowodził doświadczony i bezwzględny generał Aleksandr Suworow.
Mimo iż polska obrona, dowodzona m.in. przez generała Jakuba Jasińskiego (który bohatersko zginął na szańcach), stawiała zaciekły opór, przewaga Rosjan była przytłaczająca. Po przełamaniu umocnień, walki uliczne szybko przerodziły się w masakrę. Celem ataku, poza zniszczeniem militarnym, było zastraszenie i sparaliżowanie całej stolicy. W akcie okrucieństwa rosyjscy żołnierze przystąpili do masowego mordowania cywilów, nie oszczędzając kobiet, starców ani dzieci. Szacunki historyków co do liczby ofiar są wstrząsające – mówi się o od kilku tysięcy do nawet 20 000 zabitych mieszkańców i jeńców.
Koniec nadziei. III rozbiór Polski
Skutek tej tragedii był natychmiastowy i dramatyczny. Na widok rzezi, która rozgrywała się na prawym brzegu, oraz w obliczu ogromnych strat militarnych, władze Warszawy zdecydowały się na kapitulację już następnego dnia, 5 listopada. Klęska pod Maciejowicami i Rzeź Pragi ostatecznie przesądziły o upadku powstania kościuszkowskiego.
Wydarzenia te otworzyły zaborcom drogę do ostatecznej likwidacji państwa – niespełna rok później, w 1795 roku, dokonano III rozbioru Polski, wymazując Rzeczpospolitą z mapy Europy.
Jedność narodu
Organizatorzy obchodów podkreślają, że pamięć o Rzezi Pragi jest czymś więcej niż tylko przypomnieniem tragicznego faktu historycznego. W komunikacie Urzędu Dzielnicy wyraźnie zaznaczono, że jest to ważna lekcja historii, z której należy wyciągnąć fundamentalny wniosek: jedność narodu jest wartością niepodważalną, którą należy pielęgnować.
Patriotyzm, jak podsumowują lokalne władze, to nie tylko pamięć o walczących i poległych, ale również stałe przekazywanie tych wartości z pokolenia na pokolenie. Zapraszamy wszystkich mieszkańców stolicy do wzięcia udziału w obchodach i do wspólnego oddania hołdu tym, którzy walczyli w obronie Pragi, a w konsekwencji – całej Warszawy i polskiej niepodległości.
