17.9°C
1009.6 hPa
Życie Warszawy

Zdobycie gmachu PAST-y – sukces powstańców

Publikacja: 20.08.2025 17:45

Dziś PAST-a jest ważnym miejscem pamięci o Powstaniu Warszawskim

Dziś PAST-a jest ważnym miejscem pamięci o Powstaniu Warszawskim

Foto: UM Warszawa

Zacięte walki o budynek przy ul. Zielnej 39 trwały niemal od początku powstania warszawskiego przez 20 dni. W 81. rocznicę zdobycia gmachu Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej odbyły się uroczystości z udziałem żołnierzy AK i Powstańców Warszawskich.

W czasie wojny w gmachu PAST-y mieściła się nowoczesna centrala telefoniczna.

Co mieściło się w gmachu PAST-y podczas wojny?

Był to bardzo ważny budynek dla Niemców, bo znajdowała się tam specjalna „gorąca linia” łącząca Warszawę z Berlinem. Dzięki niej można było bezpośrednio kontaktować się z dowództwem na froncie wschodnim. PAST-a była też głównym centrum łączności telefonicznej całego Generalnego Gubernatorstwa.

Budynek był dobrze strzeżony – przy wejściu zbudowano betonowy bunkier, a wieżowiec służył Niemcom także jako punkt strzelniczy.

Walki o PAST-ę rozpoczęły się 2 sierpnia 1944 roku. Powstańcy kilka razy próbowali zdobyć gmach, aż w końcu udało się to żołnierzom Batalionu „Kiliński” pod dowództwem rotmistrza Henryka Leliwy-Roycewicza. Pomagały im też inne oddziały Armii Krajowej. Po zwycięstwie na szczycie budynku zawisła biało-czerwona flaga.

Zdobycie PAST-y pozwoliło powstańcom utrzymać budynek do końca walk i ułatwiło łączność między różnymi dzielnicami Warszawy. Sukces miał też wielkie znaczenie dla morale – dodawał odwagi i wiary w dalszy opór.

PAST-a miejscem pamięci o Powstaniu Warszawskim

Dziś PAST-a jest ważnym miejscem pamięci o Powstaniu Warszawskim. Przy wejściu znajduje się 17 tablic upamiętniających te wydarzenia. Ten 50-metrowy przedwojenny wieżowiec nadal wyróżnia się w centrum miasta.

Podczas uroczystości zostały wręczone medale „Pro Partia” za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny. Odznaczenia otrzymali: Zbigniew Chmielewski, Katarzyna Żukowska i Przemysław Żukowski.