Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków przeprowadził kontrolę na warszawskim Dworcu Śródmieście, która ujawniła zły stan mozaik autorstwa Wojciecha Fangora.
Dzieła sztuki, wpisane do rejestru zabytków w 2020 roku, są zagrożone z powodu zawilgocenia, zniszczeń i aktów wandalizmu. PKP otrzymało zalecenia pokontrolne z precyzyjnym harmonogramem prac, których celem jest przywrócenie mozaikom dawnego blasku.
Reklama
Stan mozaik Fangora na Dworcu Śródmieście wymaga pilnej interwencji
Kontrola Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ujawniła, że mozaiki na Dworcu Śródmieście są w złym stanie. Główne problemy to:
Destrukcja spowodowana zawilgoceniem: Nieszczelności w budowli doprowadzają do nieodwracalnych uszkodzeń.
Stan mozaik jest niepokojący, wymagają pilnej renowacji
Foto: mat. pras.
Wytarcie powłoki barwnej: Kolory, które miały prowadzić podróżnych, z czasem straciły swoją intensywność.
Reklama
Reklama
Mozaiki autorstwa Wojciecha Fangora miały za zadnie pomóc orientować się w przestrzeni Dworca Śródmieście
Foto: mat. pras.
Ubytki płytek: Brakuje wielu elementów, co negatywnie wpływa na estetykę i integralność kompozycji.
Wiele płytek odpadło inne wyblakły
Foto: mat. pras.
Akty wandalizmu: Dzieła są niszczone, co jest dodatkowym zagrożeniem dla ich zachowania.
Część mozaik Fagnora jest niewidoczna, bo zostały pozasałaniane przez różnego rodzaju pawilony
Foto: mat. pras.
Konserwator nakazał PKP pilne usunięcie nieszczelności i zabezpieczenie lica mozaik przed odpadnięciem kolejnych płytek. Te działania mają zostać podjęte do końca tego roku. Docelowo, do listopada 2028 roku, konieczna jest szersza renowacja, w tym uzupełnienie brakujących płytek, oczyszczenie powierzchni i naprawa szkliwa.
Reklama
Mozaiki Fangora wpisane do rejestru zabytków
Mozaiki autorstwa Wojciecha Fangora zostały wpisane do rejestru zabytków w grudniu 2020 roku. Decyzja ta została podjęta ze względu na ich wartości artystyczne i naukowe. W sumie ochroną objęto 52 mozaiki sufitowe i 27 mozaik ściennych. Uznano, że mozaiki te są unikatowym dziełem zespołu Zakładów Artystyczno-Badawczych warszawskiej ASP, którego realizacje są niezwykle oryginalnym zjawiskiem na tle polskiej architektury lat 50. i 60. XX wieku. Mozaiki Fangora nie tylko indywidualizują i ożywiają wnętrze, ale także podkreślają jego klarowną strukturę, wspierając orientację w przestrzeni. Koncepcja ta, oparta na badaniach nad percepcją ruchu, podnosi walory estetyczne i naukowe aranżacji, będąc przejawem nowoczesnego, interdyscyplinarnego podejścia do projektowania.
Wojciech Fangor eksperymentował z op-artem (sztuką optyczną). Jego kompozycje cechują się płynnymi przejściami kolorystycznymi. Tak jest też na Dworcu Śródmieście
Foto: mat. pras.
Dworzec Śródmieście – nowatorski projekt z lat 60.
Projekt Dworca Warszawa Śródmieście powstał w latach 50. XX wieku, a podziemną część wykończono na początku lat 60. Wnętrze, jak na tamte czasy, było niezwykle nowatorskie. Halę peronową oraz przylegające do niej pomieszczenia wykończono trawertynem i płukanym betonem. Filary podtrzymujące strop obito artystycznie perforowaną blachą, a nad peronami zawieszono metalowe żebra, które nie tylko tłumiły hałas, ale i rozpraszały światło. W salach kas i poczekalni pod sufitami zainstalowano awangardowe lampy w formie czarnych tubusów, a na peronach ustawiono charakterystyczne ławki z falistymi siedziskami. Całości dopełniał specjalnie zaprojektowany krój liter dla informacji wizualnej. Dworzec, wraz z dziełami Fangora, stanowi wyraz nowoczesnego, interdyscyplinarnego myślenia o architekturze.
Wojciech Fangor: polski mistrz op-artu
Wojciech Fangor (1922-2015) był jednym z najwybitniejszych polskich artystów powojennych. Malarz, grafik, plakacista i rzeźbiarz, był docentem na warszawskiej ASP.
Prace Fangora znajdują się na ścianach i suficie Dwórca Sródmieście
Foto: mat. pras.
Na Dworcu Śródmieście, podobnie jak w swojej dojrzałej twórczości malarskiej z lat 60. i 70., Fangor eksperymentował z op-artem (sztuką optyczną). Jego kompozycje cechują się płynnymi przejściami kolorystycznymi, które wywołują efekty optyczne, oddziałując na percepcję ruchu i przestrzeni. Fangor, zafascynowany sztuką optyczną, był także autorem projektu wystroju końcowych siedmiu stacji II linii metra w Warszawie, tworząc jedną z największych podziemnych galerii op-artu na świecie.
