21.5°C
1017.9 hPa
Życie Warszawy

Fabryka Briggsów w Markach wpisana do rejestru

Publikacja: 04.08.2025 09:00

Do rejestru zabytków zostały wpisane pozostałości Fabryki Braci Briggsów obejmujące dwie hale wraz z

Do rejestru zabytków zostały wpisane pozostałości Fabryki Braci Briggsów obejmujące dwie hale wraz z kominem i terenem działki

Foto: mat. pras.

Pozostałości XIX-wiecznej Fabryki Braci Briggsów w Markach zostały wpisane do rejestru zabytków. Decyzja Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków chroni dwie hale i komin, które są świadectwem burzliwej historii regionu.

Decyzja Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Marcina Dawidowicza nadaje oficjalny status zabytku fabryce, która w przeszłości była sercem przemysłowego rozwoju Marek.

Fabryka Briggsów zmieniła oblicze Marek

Obiekty znajdujące się przy ul. Braci Briggsów 11 zostały wzniesione w latach 1883-1884 przez firmę „Briggs and Posselt”. Zakład był jedną z pierwszych w tej części Polski przędzalni wełny czesankowej, co czyniło go innowacyjnym przedsiębiorstwem.

Jego założyciele, John i Alfred Briggs oraz Ernest Posselt, odegrali kluczową rolę w transformacji Marek z wiejskiej osady w tętniący życiem ośrodek przemysłowy. To dzięki nim powstały pierwsze osiedla mieszkaniowe dla pracowników, szkoła i służba zdrowia, co bezpośrednio wpłynęło na rozwój społeczny miejscowości.

Świadectwo historii: od prosperity do zniszczenia

Historia fabryki jest odzwierciedleniem burzliwych losów Polski. Po śmierci Johna Briggsa w 1911 roku, firmę przejął Alfred Briggs wraz z siostrzeńcem Karolem Whiteheadem. Produkcję przerwał wybuch I wojny światowej, kiedy to część maszyn wywieziono. Choć w dwudziestoleciu międzywojennym wielokrotnie próbowano wznowić działalność, nigdy nie powróciła ona do dawnej świetności.

Fabryka po zniszczeniach I wojny światowej już nigdy nie wróciła do pełnej świetności

Fabryka po zniszczeniach I wojny światowej już nigdy nie wróciła do pełnej świetności

Foto: mat. pras.

Dalsze losy fabryki to pasmo zniszczeń. W czasie II wojny światowej Niemcy wykorzystywali budynki jako magazyny broni, a w wyniku działań wojennych uległy one niemal całkowitej destrukcji. Do dziś przetrwały jedynie dwie hale i uszkodzony komin, które – jak podkreśla konserwator – „są reprezentatywnym przykładem zabudowy fabrycznej z przełomu XIX i XX w. […] Odsłonięte partie ścian otrzymały dekorację z bogatym detalem architektonicznym”.

Dlaczego fabryka trafiła pod ochronę?

Mazowiecki konserwator podkreśla, że wartość zachowanych obiektów jest nieoceniona. To ostatnie elementy dawnego, rozległego kompleksu, który na przestrzeni lat został w dużej mierze rozebrany. Fabryka Braci Briggsów to nie tylko zabytek architektury przemysłowej, ale także symbol rozwoju gospodarczego i społecznego Marek. Wpis do rejestru zabytków ma na celu ochronę tego dziedzictwa, by ocalić pamięć o miejscu, które ukształtowało tożsamość regionu.

Do naszych czasów z zabudowań fabrycznych zachowały się jednynie dwie hale i uszkodzony komin

Do naszych czasów z zabudowań fabrycznych zachowały się jednynie dwie hale i uszkodzony komin

Foto: mat. pras.

Po wojnie w zachowanych halach mieściła się odlewnia, później magazyny, zakład stolarski i siedziba Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami. Ostateczne docenienie historycznej wartości budynków, pomimo ich zniszczeń i zmieniających się funkcji, jest ważnym krokiem w ochronie dziedzictwa kulturowego Polski.