18.5°C
1009.8 hPa
Życie Warszawy

Odbudowa Pałaców Saskiego i Brühla. Testowanie kamienia

Publikacja: 15.07.2025 00:15

Pałac Saski w latach 30. z pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego i Grobem Nieznanego Żołnierza

Pałac Saski w latach 30. z pomnikiem księcia Józefa Poniatowskiego i Grobem Nieznanego Żołnierza

Foto: mat. pras.

Rozpoczynają się intensywne obserwacje próbnych płyt kamiennych, co stanowi kolejny, niezwykle istotny etap w projekcie odbudowy Pałaców Saskiego i Brühla oraz kamienic przy ul. Królewskiej w Warszawie.

Dwadzieścia fragmentów piaskowca, uzyskanych z renomowanych polskich kamieniołomów, w tym z okolic Szydłowca i Dolnego Śląska, zostało właśnie umieszczonych na pl. Piłsudskiego. Ta skrupulatna faza testowa ma na celu dokładne monitorowanie zachowania kamienia w rzeczywistych warunkach atmosferycznych, bezpośrednio w miejscu, gdzie docelowo zdobić będzie elewacje przywracanych budowli.

Wyjątkowa staranność w procesie odbudowy

Odbudowa zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego, obejmująca kompleks Pałaców Saskiego i Brühla oraz trzech kamienic przy ul. Królewskiej 6, 8 i 10/12, po ponad 80 latach od ich całkowitego zniszczenia, wymaga nadzwyczajnej precyzji i dogłębnej analizy. Prace przygotowawcze rozpoczęły się od obszernych kwerend archiwalnych, które zaowocowały zgromadzeniem około 4 tysięcy stron materiałów ikonograficznych, kartograficznych, a także planów i rachunków.

Wraz z początkiem realizacji inwestycji w 2022 r. przeprowadzono badania petrograficzne Grobu Niezna

Wraz z początkiem realizacji inwestycji w 2022 r. przeprowadzono badania petrograficzne Grobu Nieznanego Żołnierza, które polegały na pobraniu próbek z baz dwóch kolumn wieńczących pomnik

Foto: mat. pras.

Te bezcenne archiwa umożliwiły opracowanie szczegółowej analizy architektonicznej wszystkich budynków przeznaczonych do odbudowy. Dokumentacja potwierdza, że piaskowiec stanowił kluczowy materiał elewacyjny, używany do wykonania balustrad, lica filarów arkad oraz płaskorzeźb Pałacu Saskiego. Obecne testy to kontynuacja tej pieczołowitej pracy, mającej na celu zapewnienie autentyczności i trwałości odtwarzanych elementów.

Piaskowiec pod bacznym okiem specjalistów

Dążenie do jak najwierniejszego odtworzenia wyglądu zachodniej pierzei pl. Piłsudskiego wymaga zastosowania materiałów, które zachowają swoje właściwości pod wpływem deszczu, śniegu, mrozu, wiatru czy nasłonecznienia. Długoterminowa obserwacja piaskowca w warunkach zbliżonych do docelowych pozwoli specjalistom w dziedzinie petrografii ocenić wszelkie zmiany w jego strukturze i wyglądzie. Wyniki tych badań będą miały bezpośredni wpływ na wybór najodpowiedniejszego i najtrwalszego materiału do wykonania elementów elewacji Pałacu Saskiego.

Każda z kamiennych płyt poddanych obserwacjom posiada swoją metrykę, która określa np. typ wykorzyst

Każda z kamiennych płyt poddanych obserwacjom posiada swoją metrykę, która określa np. typ wykorzystanego piaskowca, miejsce i datę jego wydobycia, barwę, strukturę oraz nasiąkliwość.

Foto: mat. pras.

Każda z testowanych płyt kamiennych posiada szczegółową metrykę, określającą typ piaskowca, miejsce i datę wydobycia, barwę, strukturę oraz nasiąkliwość. Informacje te, wraz z danymi o odporności na mróz, ścieranie i ogień, są kluczowe dla inżynierów. Dodatkowo, uwzględniana jest waga płyt, z uwagi na fakt, że niektóre rodzaje piaskowca mogą dwukrotnie zwiększyć swoją masę pod wpływem wody, co jest istotne przy projektowaniu rozwiązań konstrukcyjnych.

Kompleksowe badania i konserwacja

Obserwacja piaskowca to tylko jeden z elementów kompleksowej strategii gospodarowania materiałami kamiennymi. Od początku inwestycji w 2022 roku przeprowadzono badania petrograficzne Grobu Nieznanego Żołnierza, analizując skład oryginalnego kamienia tworzącego kolumnadę Pałacu Saskiego. Rok później, badania archeologiczne na terenie Pałacu Brühla ujawniły niemal 10 tysięcy artefaktów, w tym liczne kamienne dekoracje architektoniczne.

Badania archeologiczne na terenie Pałacu Brühla zaowocowały niemal 10 tysiącami artefaktów. Znakomit

Badania archeologiczne na terenie Pałacu Brühla zaowocowały niemal 10 tysiącami artefaktów. Znakomitą część z nich stanowią elementy kamienne, w tym liczne dekoracje architektoniczne.

Foto: mat. pras.

Niektóre z nich, jak rzeźba „Chwała” czy fragment tablicy z Zamku Królewskiego, choć pochodziły z innych miejsc, dostarczyły cennych wskazówek. Pozostałe artefakty poddano dalszym badaniom, w tym skanowaniu 3D, aby precyzyjnie określić geometrię odtwarzanych elementów elewacji.

Wyniki tych prac stały się podstawą dla warsztatów specjalistycznych, których celem było opracowanie tzw. księgi dobrych praktyk odbudowy, gwarantującej najwyższy standard prac restauracyjnych.

Historyczna waga odbudowy i bezprecedensowa dbałość o każdy detal podkreślają znaczenie tego projektu dla dziedzictwa narodowego. Proces ten to nie tylko przywrócenie fizycznych struktur, ale także symboliczny powrót do świetności architektonicznej przedwojennej Warszawy.