21.2°C
1011.8 hPa
Życie Warszawy

Niepozorna wieża w środku „wolskiego Hongkongu”. Dlaczego przetrwała?

Publikacja: 02.08.2025 00:15

Wieża w okresie budowy osiedla Bliska Wola

Wieża w okresie budowy osiedla Bliska Wola

Foto: mat. pras.

Warszawskie osiedle Bliska Wola nazywane bywa wolskim Hongkongiem. Zabudowa jest niezwykle gęsta i dość nowoczesna, zaskakującym widokiem jest więc znajdująca się wśród niej wieża – zabytek, który początkowo miał zostać wyburzony.

Osiedle Bliska Wola firmy J.W. Construction powstało na rogu ul. Kasprzaka i al. Prymasa Tysiąclecia. To niezwykłe miejsce, ponieważ nabyta działka nie była zbyt duża, a znajduje się na niej około 10 tys. metrów kwadratowych powierzchni biurowej oraz przeszło 44 tys. metrów kwadratowych powierzchni mieszkalnej. Budynki są wysokie, stalowo-szklane, położne gęsto, a najwyższa z wież ma 27 kondygnacji. To dlatego miejsce to przywodzi na myśl Hongkong. Między gęstą zabudową znajduje się niepozorna, na tle innych budynków wieża ciśnień, pozostałość po dawnych czasach. Ostatni zachowany budynek działającej w tym miejscu od 1898 do 2007 roku fabryki broni VIS. Odróżniająca się od reszty wieża miała zostać zniszczona. Dlaczego więc pozostała częścią osiedla?

Wieża ciśnień – jedyna ocalała w zniszczeniach wojennych

Wieża wybudowana najpewniej w latach 30. XX wieku była częścią kompleksu Fabryki Wyrobów Precyzyjnych VIS. Wówczas budynek miał sześć kondygnacji i był nie tylko wieżą ciśnień, lecz także akumulatornią. Pod koniec II wojny światowej budynki fabryki zostały niemal całkowicie zniszczone przez Niemców, jednak wieża pozostała niemalże nienaruszona. Po zakończeniu okupacji została wyremontowana i podwyższona, a na jej szczycie powstał Wieżowy Punkt Obserwacyjny.

Planowana rozbiórka wieży ciśnień przy ul. Kasprzaka

Fabryka przetrwała wiele trudnych momentów, a swoją działalność zakończyła dopiero na początku XXI wieku. Do 2008 roku prawie wszystkie jej budynki zostały zburzone. Kiedy w 2012 roku pojawiła się informacja, że teren przy ul. Kasprzaka został wykupiony przez firmę deweloperską J.W. Construction, niemal pewne stało się, że ocalała dotychczas wieża ciśnień zostanie zniszczona. Dla mieszkańców i władz dzielnicy taka decyzja była niezrozumiała – w końcu ten budynek to ostatnie co zostało po przedwojennej fabryce karabinów.

Wieża została przebudowana wewnątrz i ocieplona zewnątrz. Wzrosła też liczba kondygnacji z pięciu do siedmiu.

Początkowe plany osiedla Bliska Wola nie pozostawiały na tym terenie wieży, co zgadzało się z przewidywaniami. Obiekt ten wówczas nie był ujęty w rejestrze zabytków, ale był wpisany do gminnej ewidencji zabytków, co pozwoliło na wystąpienie władz dzielnicy o opinię do Społecznego Konserwatora Zabytków. Krzysztof Strzałkowski, burmistrz dzielnicy Wola, mówił wówczas, że takie obiekty powinno się realizować i adaptować na potrzeby lokalnych społeczności. Chciał przekonać firmę, by nie wyburzali przedwojennego budynku. Co postanowił deweloper?

Z dawnej fabryki przetrwała tylko ona – wieża ciśnień. Na zdjęciu w okresie budowy Osiedla Bilska Wo

Z dawnej fabryki przetrwała tylko ona – wieża ciśnień. Na zdjęciu w okresie budowy Osiedla Bilska Wola

Foto: Panek

Wieża ciśnień przetrwała. Jak to się stało?

Jest 2025 rok. Wyremontowana wieża ciśnień dawnej fabryki broni nadal stoi na Woli. Jak doszło do ocalenia tego budynku?

W 2015 roku firma J.W. Construction zdecydowała o pozostawieniu i odnowieniu budynku. Przewodniczący Rady Nadzorczej firmy, Józef Wojciechowski, informował wówczas, że osiedle zostało zaprojektowane według obowiązującego planu zagospodarowania, który nie przewidywał pozostawienia wieży, jednak zostały wzięte pod uwagę głosy mieszkańców oraz fakt, że to budynek przedwojenny – jeden z nielicznych zachowanych. Dlatego firma zmieniła plany i postanowiła, że wieża będzie wartością dodaną osiedla ze względu na swoją historię. Wówczas planowano remont oraz ulokowanie w tym miejscu biura handlowego. Funkcja budynku nie była jednak znana. Co się zmieniło?

Między gęstą zabudową znajduje się niepozorna, na tle innych budynków wieża ciśnień, pozostałość po dawnych czasach.

Co znajduje się w wieży ciśnień na Woli?

Właściwie do dzisiaj nie zmieniło się nic w kwestii przeznaczenia wieży ciśnień. W 2024 roku została wyremontowana, ale wówczas firma J.W. Construction nie wiedziała wciąż, co będzie się w niej znajdowało. Remont był gruntowny, wieża została przebudowana wewnątrz i ocieplona zewnątrz. Wzrosła też liczba kondygnacji z pięciu do siedmiu. Wybudowano tarasy w niższej części, zamontowano też nową stolarkę okienną. Wyremontowany budynek znacznie odróżnia się od reszty i przyciąga wzrok – i to na razie tyle. W pierwszej połowie tego roku na portalach ogłoszeniowych pojawiały się informacje o sprzedaży lokali usługowych znajdujących się w wieży. Kto je kupił i co się w nich będzie działo – jeszcze nie wiadomo.