25° Winieta pogoda
27° / 16° C
Życie Warszawy

Budowa basenu na Białołęce. Co dalej z odkryciami archeologicznymi?

Publikacja: 22.06.2025 11:45

Projekt budowy nowej pływalni na Białołęce

Projekt budowy nowej pływalni na Białołęce

Foto: UD Białołęka

Długo wyczekiwana budowa nowoczesnej pływalni na Białołęce w Warszawie rodzi pytania o przyszłość bezcennych artefaktów archeologicznych odkrytych na terenie inwestycji.

Budowa nowej pływalni w Warszawie, zlokalizowana przy ulicy Ostródzkiej, tuż naprzeciwko lokalnego liceum ogólnokształcącego, zyskała tło historyczne, które teraz staje się przedmiotem troski stołecznych radnych.

Basen na Białołęce - plany i harmonogram budowy

Przyszła pływalnia na Białołęce ma być obiektem na miarę XXI wieku, oferującym szeroki wachlarz usług rekreacyjnych i sportowych. Projekt przewiduje budowę ośmiotorowego basenu sportowego o długości 25 metrów z widownią, a także basenu rekreacyjnego i brodzika dla najmłodszych. Atrakcyjność obiektu zwiększą zjeżdżalnie – jedna wewnętrzna i dwie zewnętrzne, z których wyższa, mierząca 15 metrów, ma być zwieńczona wieżą z punktem widokowym. Użytkownicy będą mogli korzystać ze strefy wellness obejmującej wanny z hydromasażem (z wodą słodką i słoną), sauny oraz grotę lodową. Kompleks uzupełnią strefa relaksu, restauracja z zapleczem, szatnie oraz taras na dachu z ogrodem.

Historia tego projektu jest długa – pierwsze plany otwarcia basenu sięgają 2018 roku. W 2022 roku ogłoszono konkurs na koncepcję, a w październiku 2023 roku podpisano umowę z pracownią BDR Architekci na zaprojektowanie obiektu i uzyskanie pozwolenia na budowę. Zgodnie z informacjami, 24 lipca 2024 roku uzyskano pozwolenie na budowę. Obecnie, do 23 czerwca 2025 roku, trwa przetarg na wyłonienie wykonawcy prac budowlanych. Po podpisaniu umowy z wykonawcą, realizacja inwestycji ma potrwać około 20 miesięcy, a jej zakończenie przewidziane jest na koniec 2027 lub początek 2028 roku. Pierwotnie szacowany na 53 mln złotych koszt, z powodu inflacji, wzrósł do 70 mln złotych, które miasto zarezerwowało w budżecie.

Projekt budowy nowej pływalni na Białołęce

Projekt budowy nowej pływalni na Białołęce

Foto: UD Białołęka

Skarby spod ziemi - dziedzictwo Białołęki

Zanim jednak nowoczesny kompleks zacznie służyć mieszkańcom, teren przyszłej inwestycji stał się areną niezwykłych odkryć archeologicznych, które rzuciły nowe światło na pradzieje Mazowsza. Podczas badań, prowadzonych przez fundację Ab Terra, odkryto pozostałości dużej osady kultury łużyckiej sprzed około 3000 lat, datowanej na późną epokę brązu. Na obszarze niemal pół hektara znaleziono około 1500 artefaktów, głównie fragmenty naczyń ceramicznych. Wśród nich wyróżnia się gliniane naczynie sitowate, przypominające durszlak, które prawdopodobnie służyło do wyrobu twarogu i serów. Archeolodzy natrafili również na setki jam zasobowych i dołków posłupowych, świadczących o stałym osadnictwie.

Odkrycia te mają kluczowe znaczenie, ponieważ potwierdzają istnienie rozwiniętego osadnictwa kultury łużyckiej na Białołęce w czasach, gdy na Kujawach formowało się słynne grodzisko w Biskupinie. Jak zauważa Radna Agnieszka Borowska w interpelacji, osady te były ściśle związane z „pra rzeką” – najprawdopodobniej dzisiejszym Kanałem Żerańskim – co sprzyjało długotrwałemu zasiedleniu tych terenów przez wiele pokoleń.

Białołęka Wschodnia okazała się prawdziwą skarbnicą archeologiczną. Na innych terenach przy ul. Ostródzkiej odkryto ślady osady z II okresu brązu z chatami, miejscami kultu i cmentarzem. W pobliżu skrzyżowania ulic Ostródzkiej i Zdziarskiej odnaleziono osady kultur łużyckiej, przeworskiej i Jastorf, z roszarniami, chatami i dymarkami – prostymi piecami do wypalania rud darniowych. Szczególnie intrygujące okazały się artefakty kultury Jastorf, charakterystycznej dla dolnego i środkowego dorzecza Łaby. Kolejne badania, prowadzone na 80 arach pod inwestycję firmy Unihouse w okolicy Zdziarskiej i Ostródzkiej, ujawniły relikty dwóch chat, liczne paleniska, jamy zasobowe do przechowywania ziarna oraz dymarki i roszarnie. Łącznie znaleziono tam kilka tysięcy fragmentów ceramiki naczyniowej, co wskazuje na to, że osadę zamieszkiwała ludność kultury przeworskiej z okresu lateńskiego, zajmująca się rolnictwem, pasterstwem i rzemiosłem.

Badania archeologiczne na terenie budowy

Badania archeologiczne na terenie budowy

Foto: UD Białołęka

Co dalej z odkryciami?

Początkowo istniała wizja, aby część tych bezcennych znalezisk została wyeksponowana w przeszklonym korytarzu nowego budynku pływalni. W 2020 roku Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wstępnie wyraził zgodę na przekazanie wydobytego materiału w depozyt Urzędu Dzielnicy Białołęka w tym celu. Miało to nastąpić po zakończeniu II etapu badań i opracowaniu dokumentacji.

Jednakże, jak zwraca uwagę Radna Agnieszka Borowska, projekt pływalni uległ zmianie i materiały te nie będą mogły być eksponowane na terenie pływalni.

W związku z tym Radna Borowska skierowała do prezydenta Rafała Trzaskowskiego szereg kluczowych pytań:

• Jaki będzie ostateczny los wydobytych wykopalisk z terenu Białołęki?

• Czy, wbrew obawom organizacji pozarządowych, artefakty zostaną przekazane do Muzeum w Józefowie?

• Czy istnieje możliwość, aby to placówka muzealna na terenie Warszawy przechowała i zapewniła ekspozycję tych bezcennych materiałów?

• Czy, zważywszy na ogromną wagę historyczną odkryć, Miasto Stołeczne Warszawa nie mogłoby rozważyć utworzenia specjalnej placówki muzealnej na terenie Białołęki Wschodniej?

Badania archeologiczne na terenie budowy

Badania archeologiczne na terenie budowy

Foto: UD Białołęka

Choć Białołęka nie jest bogata w tradycyjne zabytki, to właśnie te archeologiczne odkrycia stanowią jej unikalne dziedzictwo, które powinno być chronione. Naukowcy, którzy pracowali na placu budowy, również nie chcą, aby wydobyte obiekty zalegały na półkach magazynów muzealnych.

Pytania o los artefaktów i ich ekspozycję wymagają szybkiej i przemyślanej odpowiedzi ze strony władz miasta. Dialog z mieszkańcami i naukowcami jest potrzebny, aby wypracować rozwiązanie, które ochroni unikalne dziedzictwo, ale pozwoli również na kontakt z nim.